Ramai Tidak Tahu Inilah Hukum Merancang Keluarga Kerana Berpendapatan Rendah. Sila Kongsikan Jawapan Dari Mufti Ini...
SOALAN:
Salam. Boleh saya tanya? Seseorang suami yang berpendapatan rendah, adakah perlu merancang keluarga?
JAWAPAN:
Waalaikumussalam wbt,
Para ulama berbeza pandangan perihal aturan tanzim al-usrah atau perancangan keluarga atas alasan kemiskinan.
Pendapat pertama:
Bagi mereka yang tidak membenarkannya, mereka berhujah:
- Rezeki itu berada dalam ketentuan Allah, dan Allahlah yang menetapkan pembahagian rezeki bagi setiap anak. Tuhan berfirman dalam al-Quran:
وَلاَ تَقْتُلُواْ أَوْلاَدَكُم مِّنْ إمْلاَقٍ نَّحْنُ نَرْزُقُكُمْ وَإِيَّاهُمْ
Maksudnya: Dan janganlah kau membunuh belum dewasa kau kerana kepapaan, (sebenarnya) Kamilah yang memberi rezeki kepada kau dan kepada mereka.
Surah al-An’am, (6:151)
- Penyerupaan amalan Jahiliyyah yang membunuh belum dewasa mereka kerana takut miskin, sekalipun kaedah ini hanyalah menghalang lahirnya anak-anak. Namun tujuannya yakni sama, yakni takut miskin, maka aturan tujuan ialah aturan wasilah (sarana).
- Rezeki itu yakni milik Allah, dan perancangan keluarga kerana takutkan kemiskinan ialah suatu bentuk sangka jelek kepada Allah. Maka sepatutnya seseorang itu bertawakal kepada Tuhan kerana Tuhan akan memperlihatkan rezeki kepada siapa yang Dia ingini tanpa hisab. Wajib baginya berbaik sangka kepada Tuhan kerana seseorang itu tidak mengetahui hakikat kebaikan dan keperluan yang sebenar ibarat yang ditentukan oleh Allah. Firman Tuhan Taala:
وَعَسَى أَن تَكْرَهُواْ شَيْئاً وَهُوَ خَيْرٌ لَّكُمْ وَعَسَى أَن تُحِبُّواْ شَيْئاً وَهُوَ شَرٌّ لَّكُمْ وَاللّهُ يَعْلَمُ وَأَنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ
Maksudnya: Dan boleh jadi kau benci kepada sesuatu padahal ia baik bagi kamu, dan boleh jadi kau suka kepada sesuatu padahal ia jelek bagi kamu, dan (ingatlah) Tuhan jualah yang mengetahui (semuanya itu) sedang kau tidak mengetahuinya.
Surah al-Baqarah, (2:216)
Pendapat kedua
Bagi mereka yang membenarkannya, mereka memperincikan perancangan keluarga atautanzim al-usrah kepada tanzim al-nasal (perancangan anak) dan tahdid al-nasal(membataskan anak).
Tanzim al-Nasal merujuk kepada perjuangan untuk menjarakkan anak dengan menggunakan kaedah-kaedah ibarat memakan ubatan pil perancang, melaksanakan persetubuhan pada waktu tidak subur, menggunakan kondom, melaksanakan azal (ejakulasi luar rahim), dan mengeluarkan air mani daripada kemaluan perempuan selepas selesai persetubuhan dan memasang perantiintrauterine (IUD) bagi tujuan pemandulan sementara. Kaedah ini diharuskan denga syarat-syarat:
- Iktikad bahawa jikalau Tuhan ingin mengurniakan anak juga, tiada siapa yang boleh menghalang dan wajiblah pasangan memelihara kandungan dan menjaga maslahatnya.
- Tidak mendatangkan kemudaratan kepada pasangan khususnya isteri.
- Dilakukan dengan kebenaran dan persetujuan kedua-dua suami isteri.
Ini berdalilkan athar daripada Jabir RA:
كُنَّا نَعْزِلُ عَلَى عَهْدِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَالقُرْآنُ يَنْزِلُ
Maksudnya: Kami dahulu melaksanakan `azal pada zaman Rasulullah SAW sedangkan al-Quran sedang turun.
Hadis riwayat Imam al-Bukhari (no. 5209) dalam al-Sahih
Ertinya, tiada larangan daripada al-Quran perihal perkara itu kerana jikalau ia tidak boleh nescaya al-Quran akan menyatakan larangan. Dalam riwayat Abu Said al-Khudri bahawa Rasulullah SAW pernah ditanya perihal `azal, maka baginda menjawab:
مَا عَلَيْكُمْ أَنْ لاَ تَفْعَلُوا، فَإِنَّ اللَّهَ قَدْ كَتَبَ مَنْ هُوَ خَالِقٌ إِلَى يَوْمِ القِيَامَةِ
Maksudnya: Apa yang baik atas kau biar kau tidak melakukannya, kerana Tuhan telah menulis siapakah yang menjadi Pencipta (bagi setiap sesuatu) sehingga Hari Kiamat.
Dalam riwayat Abu Said RA menyebut:
لَيْسَتْ نَفْسٌ مَخْلُوقَةٌ إِلَّا اللَّهُ خَالِقُهَا
Maksudnya: Tiada suatu nyawa pun yang diciptakan melainkan Allahlah Penciptanya.
Hadis riwayat Imam al-Bukhari (no. 7409)
Ertinya, jikalau Tuhan mengkehendaki seorang anak itu dikandungkan dan dilahirkan juga, tiada siapa yang boleh menghalang. Maka, pasagan yang merancang itu hendaklah reda, beramanah dan berasa tanggungjawab.
Manakala Tahdid al-Nasal menggunakan kaedah yang lebih melibatkan campur tangan perubatan yang awet ibarat pemandulan awet dan melaksanakan pengguguran. Kaedah ini dianggap haram kerana melibatkan pengubahan ciptaan Allah, merosakkan asas kehidupan dan melaksanakan pembunuhan. Ini juga tindakan yang menafikan Tuhan sebagai Pemberi Rezeki bagi ibu bapa dan anak-anak.
Apatah lagi jikalau ia dilakukan oleh perempuan atau lelaki yang belum berkahwin. Pengecualian ialah bagi kes yang melibatkan dilema kesihatan yang mengancam nyawa seseorang perempuan ibarat risiko besar kematian atau menyebabkan dilema kesihatan yang kritikal bagi ibu akhir mengandung dan bersalin. Maka dikala itu, boleh dilakukan aborsi sebelum kandungan mencapai umur 120 hari daripada tarikh persenyawaan berlaku, atau 106 hari daripada hari terakhir haid.
Fatwa-fatwa ulama
Imam al-Ghazzali berpendapat aborsi kandungan ialah haram mutlak sekalipun pada peringkat awal ibarat nutfah kerana ianya asas kehidupan manusia. Namun, dia beliau beropini bahawa azal ialah harus dan menyatakan beberapa niat syarie untuk melaksanakan azal antaranya ialah faktor ekonomi, kesihatan isteri, dan kecantikan isteri bagi tujuan kasih sayang berpanjangan antara pasangan bagi mengelakkan talaq. Beliau juga menyatakan faktor yang fasid (rosak) yang tidak boleh diterima dan berdosa ibarat takut untuk menerima anak perempuan.
Rujuk Ihya' Ulum al-Din (2/52)
Persidangan Majma’ al-Fiqh al-Islami di bawah Pertubuhan Kerjasama Islam (OIC) di Kuwait pada 1-6 Jamadilakhir 1409 H bersamaan 15 Disember 1988 M telah memutuskan, antara lain:
- Haramnya menghilangkan kemampuan reproduksi daripada lelaki atau pun wanita, ibarat apa yang dikenali dengan pemandulan. Pengecualian diberikan dalam kes-kes darurat yang perlu ditimbang dengan kayu ukur yang Syarie.
- Dibolehkan untuk mengawal secara sementara kemampuan reproduksi dengan tujuan menjarakkan antara tempoh-tempoh kehamilan, atau menghentikan bagi tempoh tertentu, jikalau terdapat keperluan yang diambil kira oleh Syarak, menurut persetujuan dan keredaan daripada perbincangan antara kedua pasangan yang sah, dengan syarat kaedah kawalan untuk tidak mendatangkan mudarat, menurut kaedah yang tepat dengan syariat, dan tidak menzalimi kandungan yang sedia ada.
Rujuk Majallah al-Majma’ Siri 4 (1/73).
Syeikh Atiyyah pada Mei, 1997 melalui Dar al-Ifta’ al-Misriyyah mengeluarkan fatwa atas soalan aturan melaksanakan pemandulan bagi tujuan perancangan keluarga bahawa dibolehkan pemandulan atas alasan kesihatan atau selainnya bagi tempoh tertentu, dengan syarat kemampuan untuk reproduksi itu awet dan boleh dipakai kembali apabila masa berlalu. Justeru, tidak boleh pemandulan itu dilakukan jikalau hasilnya bersifat tepat dan awet sehingga hilang kemampuan dan fungsinya, melainkan wujudnya kemudaratan yang serius.
Rujuk Fatawa Dar al-Ifta’ al-Misriyyah (47/10)
Muzakarah Jawatankuasa Fatwa Majlis Kebangsaan Bagi Hal Ehwal Ugama Islam Malaysia Kali Ke-28 yang bersidang pada 29 Februari 1991 telah membincangkan Sistem Susuk Norplant Dalam Program Perancang Keluarga Kebangsaan. Muzakarah telah menetapkan bahawa Sistem Susuk Norplant ini yakni harus digunakan. Penggunaan sistem ini hendaklah tertakluk kepada keputusan Muzakarah Kali Ke-12 pada 20 Januari 1977 yang menetapkan aturan mengenai Perancang Keluarga yakni ibarat berikut:
- Memandul lelaki dan perempuan hukumnya yakni haram.
- Mencegah beranak atau menghadkan bilangan anak hukumnya yakni haram melainkan dengan lantaran yang diharuskan oleh syarak bagi orang perseorangan.
- Menyusun keluarga dari kesihatan, pelajaran dan kebahagiaan keluarga dengan cara yang selain daripada (1) dan (2) di atas yakni harus.
Rujuk Kompilasi Pandangan Hukum Muzakarah Jawatankuasa Fatwa Majlis Kebangsaan Bagi Hal Ehwal Ugama Islam (ms. 138)
Kesimpulan
Berdasarkan soalan yang dikemukakan, dibolehkan bagi kedua pasangan untuk menggunakan kaedah tanzim al-nasal yang diharuskan oleh Syarak bagi tujuan merancang keluarga dengan cara menjarakkan anak, bagi tujuan pengurusan ekonomi kerana berpendapatan rendah. Ini perlu disertakan dengan niat bahawa jikalau Tuhan berkehendakkan pasangan itu anak, maka tiada siapa yang boleh menghalang dan hendaklah pasangan itu reda kepada taqdir Tuhan dan bersikap bertanggungjawab.
Wallahua'lam.
Akhukum fillah,
S.S Datuk Dr. Zulkifli Bin Mohamad Al-Bakri
Mufti Wilayah Persekutuan